Co to jest integracja sensoryczna?
Integracja sensoryczna jest to proces zachodzący w naszym mózgu, który polega na organizowaniu informacji, które płyną z naszego ciała i otoczenia, w celu wykorzystania ich w codziennym funkcjonowaniu. Przetwarzanie tych bodźców trwa nieprzerwanie już od życia płodowego aż do śmierci. Jest to proces dynamiczny i cykliczny.
Jesteśmy przyzwyczajeni do pięciu zmysłów: dotyk, wzrok, słuch, smak i węch. Tymczasem jednymi z ważniejszych zmysłów są dodatkowo układ przedsionkowy (ucho wewnętrzne czyli błędnik, zmysł równowagi) i propriocepcja (zmysł czucia głębokiego). Doktor A. Jean Ayres, która stworzyła całą teorię integracji sensorycznej w latach 80’ XXw, porównywała kolejne umiejętności w rozwoju sensorycznym dziecka do klocków. Im mocniejszy fundament, tym lepsza i stabilniejsza konstrukcja. Aby dziecko umiało posługiwać się złożonymi umiejętnościami potrzebnymi w szkole, potrzebuje mocnego fundamentu, którym są: zmysł dotyku, układ przedsionkowy i proprioceptywny.
Według dr Ayres, zanim dziecko osiągnie gotowość szkolną, musi mieć prawidłowo rozwinięte cztery poziomy integracji sensorycznej:
I. Poziom pierwotnych zmysłów – nienarodzone dziecko, noworodek, niemowlę
II. Poziom umiejętności sensoryczno-motorycznych – dziecko żłobkowe
III. Poziom umiejętności percepcyjno – motorycznych – dziecko w wieku przedszkolnym
IV. Poziom gotowości szkolnej
Jeśli jakikolwiek poziom nie zostanie przez dziecko właściwie i w całości opanowany, kolejne poziomy nie będą mogły się dobrze rozwinąć. U większości dzieci rozwój integracji sensorycznej przebiega prawidłowo i zupełnie naturalnie podczas codziennych zabaw i innych aktywności. Jeżeli procesy integracji zmysłowej są zaburzone, pojawia się wiele problemów w rozwoju dziecka. Jeśli trudności, które doświadcza dziecko znacząco wpływają na jego funkcjonowanie, przeszkadzają jemu i otoczeniu i nie są w stanie same „zniknąć”, mówimy w tedy o zaburzeniach integracji sensorycznej.
Zaburzenia integracji sensorycznej
Objawy dysfunkcji integracji sensorycznej mogą być rozpoznawane u dzieci w normie intelektualnej, z trudnościami w uczeniu się, z niepełnosprawnością intelektualną, ruchową, autyzmem, nadpobudliwością psychoruchową, mózgowym porażeniem, Zespołem Downa i innymi zaburzeniami rozwojowymi. Ich nasilenie jest różne, od lekkiego do znacznego.
Dysfunkcje integracji sensorycznej wpływają na:
- uczenie się,
- zachowanie,
- rozwój społeczno-emocjonalny
- rozwój psychofizyczny
Dziecko z tymi problemami może wiedzieć, że niektóre rzeczy jest mu trudniej wykonać niż innym dzieciom, ale może nie zrozumieć, dlaczego tak jest. Może być ono odbierane jako leniwe, znudzone, bez motywacji. Niektóre dzieci same znajdują sposoby na uniknięcie trudnych dla nich zadań. W takiej sytuacji mogą być odbierane jako uparte i sprawiające kłopoty. Nie znając przyczyny takiego zachowania, rodzice i dzieci mogą się obwiniać. Taka sytuacja sprzyja rozwojowi napięcia w rodzinie, niskiemu poczuciu wartości oraz poczuciu bezsilności.
Tak więc rodzice, wspierajcie swoje dziecko, pomagajcie mu przezwyciężać wszelkie trudności.
Autor: Katarzyna Kajkowska
Więcej na temat integracji sensorycznej i wykorzystaniu pokoju dziecka do stymulacji sensorycznej w książce Anny Dobosz i Katarzyny Kajkowskiej pt „Spokój dziecka”
