Nadwrażliwość sensoryczna powoduje różne niepokojące i czasami niezrozumiałe dla otoczenia zachowania dzieci.
Nieprawidłowości w zakresie odbierania i przetwarzania bodźców dotykowych mogą skutkować dziwnymi i niezrozumiałymi reakcjami na te bodźce. Dziecko może nie tolerować dotyku, unikać bliskości, gier zespołowych, zabaw grupowych.
Obniżona wrażliwość na bodźce dotykowe
Obniżona wrażliwość na bodźce dotykowe skutkuje nadmiernym poszukiwaniem tych bodźców i koncentrowaniem się na nich. Dziecko drapie się, pociera, podwija i spuszcza nogawki i rękawy, fascynuje się różnymi fakturami, uwielbia chodzić boso.
Nieprawidłowości w zakresie zmysłu równowagi
Nieprawidłowości w zakresie zmysłu równowagi objawiają się zaburzeniami koordynacji ruchowej, dużej motoryki i poczuciem własnego ciała w przestrzeni. Wrażenia związane z poruszaniem się i wychylaniem ciała w różne strony, mogą być odbierane na trzy sposoby: to jest prawidłowy, nadmierny i niewystarczający. U dzieci, których wrażenia takie są nadmierne, występuje niepewność grawitacyjna. Dzieci te poruszają się niepewnie, często przewracają się, choć na ich drodze nie ma żadnych przeszkód. Niewystarczające odbieranie wrażeń związanych z równowagą skutkuje poszukiwaniem ich. Dzieci, takie nieustannie dostarczają sobie wrażeń równoważnych: kołyszą się, huśtają i bujają na czym tylko się da, wykonują gwałtowne ruchy całego ciała, uwielbiają samoloty fikołki, karuzele, drabinki, duże piłki itp.
Nieprawidłowość przetwarzania wrażeń proprioceptywnych
Wrażenia proprioceptywne to odczucia, jakich doświadczamy dzięki mięśniom i stawom. Odczucia te informują nas o tym, co dzieje się w naszym ciele, co robimy, czym poruszamy itp. U dzieci można zaobserwować nieprawidłowość przetwarzania tego rodzaju wrażeń, polegającą na nie wystarczającym odbieraniu ich, takie dzieci cały czas się ruszają. Oprócz tego przejawiają one trudności w wykonywaniu precyzyjnych ruchów potrzebnych do zawiązania butów, zapięcia guzików, posługiwania się nożyczkami, utrzymywania pisaka, kredki, czy ołówka. Osłabione czucie swojego ciała skutkuje nadmierną siłą nacisku, co z kolei prowadzi do niszczenia zabawek, dziurawienia kartek, głośnego odkładania przedmiotów na miejsce.
Rady dla nauczyciela
Jeśli obserwujesz w swojej grupie dzieci nadwrażliwe sensorycznie, spróbuj je uaktywniać w zależności od ich potrzeb. Nie zapomnij poinformować rodziców dziecka o swoich spostrzeżeniach.
Pamiętaj:
- dziecko nadaktywne – uaktywniaj, daj mu dodatkowe zadania (np. niech podleje kwiaty w sali);
- dziecko nadwrażliwe dotykowo, unikające dotyku, bojące się zabaw ruchowych – wprowadzaj w te zabawy małymi krokami, daj mu czas, na początek niech się przygląda, np. liczy punkty;
- dziecko nadwrażliwe słuchowo, unikające hałasu, zatykające uszy, jest pobudzone lub wycofane, męczy je przebywanie w szumie, hałasie, pozwól mu odpocząć w ciszy;
- dziecko nadwrażliwe na ruch porusza się niepewnie, unika drabinek, huśtawek i karuzeli, potrzebuje czasu i odpowiedniej terapii.
Autorka: Anna Dobosz, terapeuta dziecięcy i rodzinny