Integracja bilateralna

Aby zrozumieć czym jest integracja bilateralna, trzeba wiedzieć czym jest lateralizacja. Lateralizacja jest to zróżnicowanie czynności prawej i lewej półkuli mózgu. Przez pojęcie lateralizacji rozumie się przewagę jednej ze stron mózgu. 
Wiodąca rola narządu czyli inaczej „dominująca” polega na częstszym jego wyborze, używaniu i wykonywaniu trudniejszych zadań.

Pomimo posiadania dominującej strony, niezmiernie ważną rolę do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu jest integracja bilateralna, czyli współpraca i koordynacja obu stron ciała pod-czas wielu sekwencji ruchów oraz gdy określony ruch jest wykonywany przez jedną stronę ciała niezależnie od ruchów drugiej strony.

Mówiąc o obu stronach mamy na myśli:

  • lateralizację – lewa – prawa
  • czucie własnego ciała – góra – dół
  • ja w przestrzeni – przód – tył

Jakie są symptomy zaburzeń integracji bilateralnej?
Do przykładowych trudności towarzyszących zaburzeniom integracji bilateralnej będą należeć:

  • trudności z odróżnianiem lewej i prawej strony,
  • obniżona koordynacja obustronna ( czyli trudności z wykonywaniem czynności tj. rysowanie oburącz, cięcie nożyczkami, łapanie piłki),
  • niewykształcona lateralizacja (np. oburęczność, obunożność itp.),
  • zaburzenia posturalno-okoruchowe (problem z wykonywaniem ruchów oczu, np. płynnym wodzeniem), unikanie przekraczania linii środkowej ciała (np. krążenia tułowia, przekładanie przedmiotów do ręki wiodącej),
  • niskie umiejętności wykonywania ruchów sekwencyjnych (np. łapanie piłki po koźle, kopnięcie piłki w ruchu),
  • wolne tempo pracy.

Na diagnozę integracji bilateralnej kierowane są dzieci od roku życia, jeśli wskazują na to informacje z kwestionariusza ogólnorozwojowego.

Terapeuta przeprowadza diagnozę i wprowadza trening bilateralny – zestawy ćwiczeń do powta-rzania w domu z dzieckiem.

Można samodzielnie dokonać obserwacji dziecka pod kątem określenia lateralizacji. Rodzice wiedzą, którą rękę, nogę ich dziecko ma dominujące, dodatkowe obserwacje prowadzą z określeniem dominacji oka i ucha.

Zaleceniem do diagnozy jest skrzyżowana formuła lateralizacji i lateralizacja lewostronna.

Po przeprowadzeniu diagnozy wprowadzony zostaje trening bilateralny polegający na powtarzaniu z dzieckiem określonej sekwencji ruchów przez 6 tygodni i wprowadzenie zmian w rytmie dnia dziecka.

Shelia Dobie opracowała serie ćwiczeń bilateralnej integracji, które skupiają się na zamknięciu luki w fazach rozwoju pacjenta. Główną zasadą ćwiczeń, według programu integracji bilateralnej, jest współpraca i koordynacja w czasie obu stron ciała podczas wykonywania sekwencji ruchów, a także rozdzielenia określonych aktów ruchowych jednej strony ciała od aktów drugiej strony ciała. Ćwiczenia te mają za zadanie stymulować mózg do bardziej efektywnego oraz szybszego przetwarzania bodźców, dzięki czemu dają podstawy do rozwijania wyższych funkcji poznawczych.

Dzięki ćwiczeniom integracji bilateralnej osoba może poprawić świadomości ciała oraz schemat ciała w przestrzeni. Ćwiczenia powodują poprawę równowagi, statycznej i dynamicznej, oraz lepszą kontrole po-stawy. Wspierają również wydajniejszą współpracę między półkulami, co prowadzi do poprawy współpracy ciała w obrębie góra/dół, lewo/prawo, przód/tył oraz poczucia kierunku. Dodatkowo ćwiczenia integracji bilateralnej wspierają poprawę pamięci sekwencyjnej i planowanie oraz automatyzację ruchu, umożliwiają wielozadaniowość i poprawę funkcji fizycznych, umiejętności poznawczych, percepcji, uwagi i pamięci.